تجمیع و خلاصه سازی داده ها در جنگو اْ آر آم

همانطور که می دانید Django ORM ابزاری برای ایجاد، حذف، بازیابی و به روز رسانی داده ها در دیتابیس را در اختیار ما قرار داده است. گاهی در ارتباط با دیتابیس به عملیات پیچیده تری نیاز داریم. یکی از ابزارهای در دسترس aggregate و annotate هستند که برای متراکم کردن یا خلاصه سازی اطلاعات به کار می روند. اگر درخواست های ما به دیتابیس شامل عملیاتی مثل شمردن، میانگین گیری، جمع کردن، یافتن ماکزیمم و مینیمم باشد می توان از aggregate و annotate استفاده کرد.

در مثال های این بخش از مدل های زیر استفاده شده است:

class Brand(models.Model):
    name = models.CharField(max_length=50)

class Product(models.Model):
    name = models.CharField(max_length=100)
    brand = models.ForeignKey(Brand, on_delete=models.CASCADE)
    price = models.PositiveIntegerField()
    amount = models.PositiveSmallIntegerField()

اگر بخواهیم آمارگیری را از کل یک QuerySet انجام بدهیم از aggregate استفاده می کنیم. برای مثال اگر بخواهیم تعداد کل محصولات را پیدا کنیم یک روش موجود، استفاده از aggregate است.

from django.db.models import Sum

Product.objects.aggregate(Sum('amount'))
>>>{'amount__sum': 114}

همانطور که می بینید aggregate یک دیکشنری پایتون برمی گرداند. در نتیجه نمی توان روی نتیجه ی آن از متدهای کوئری ست مثل filter، values و . استفاده کرد.

حال می خواهیم تعداد محصولات را در هر برند پیدا کنیم. در این حالت دیگر نمی خواهیم نتیجه را از کل داده ها پیدا کنیم بلکه هدف پیدا کردن نتیجه در هر گروه برندها است. در این صورت دیگر نمی توان از aggregate استفاده کرد و به جای آن باید از annotate استفاده کرد.
متد annotate در واقع GROUP BY دیتابیس های SQL را پیاده سازی می کند. این متد برخلاف aggregate لیستی از کوئری ست ها را بر می گرداند در نتیجه می توان روی آن عملیاتی مثل filter، values، order_by و . را انجام داد.
پیدا کردن تعداد محصولات هر برند با SQL به شکل زیر انجام می شود:

SELECT Brand.name, SUM(Product.amount) AS Brand_sum
FROM Brand LEFT OUTER JOIN Product ON Brand.id=Product.brand
GROUP BY Brand.name;

همین دستور SQL را می توان با annotate به شکل زیر پیاده سازی کرد:
 

from django.db.models import Sum

brands = Brand.objects.annotate(brand_sum=Sum('product__amount'))
for brand in brands:
    print(brand.name, ' : ', brand.brand_sum)

که کوئری متناظر با آن در جنگو ORM به صورت زیر است:

SELECT "test_group_brand"."id", "test_group_brand"."name", SUM("test_group_product"."amount") AS "brand_sum"
FROM "test_group_brand" LEFT OUTER JOIN "test_group_product" ON ("test_group_brand"."id" = "test_group_product"."brand_id")
GROUP BY "test_group_brand"."id", "test_group_brand"."name"

البته مسئله ی بالا را می توان به شکل زیر هم نوشت:

from django.db.models import Sum

brands = Product.objects.values('brand__name').annotate(brand_sum=Sum('amount'))

که کوئری متناظر با آن به این صورت است:
 

SELECT "test_group_brand"."name", SUM("test_group_product"."amount") AS "brand_sum"
FROM "test_group_product" INNER JOIN "test_group_brand" ON ("test_group_product"."brand_id" = "test_group_brand"."id")
GROUP BY "test_group_brand"."name"

همانطور که گفته شد می توان متدهای کوئری ست را روی نتیجه ی annotate اعمال کرد. برای مثال اگر بخواهیم نام برندهایی که بیش از ۷۰۰ عدد موجودی دارند را مشخص کنیم از قطعه کد زیر استفاده می کنیم:

from django.db.models import Sum

brands = Brand.objects.annotate(brand_sum=Sum('product__amount')).filter(brand_sum__gt=700).values('name','brand_sum')

که کوئری آن برابر است با:

SELECT "test_group_brand"."name", SUM("test_group_product"."amount") AS "brand_sum"
FROM "test_group_brand" LEFT OUTER JOIN "test_group_product" ON ("test_group_brand"."id" = "test_group_product"."brand_id")
GROUP BY "test_group_brand"."id", "test_group_brand"."name"
HAVING SUM("test_group_product"."amount") > 400